ต้นทุนจริงของถ่านหิน : ห่วงโซ่ของผลกระทบจากถ่านหิน

การเดินทางของถ่านหิน นับตั้งแต่การเป็นแร่ธาตุในดิน ไปจนถึงการเป็นกากของเสียนั้น ในที่นี่จะเรียกว่า ห่วงโซ่ของผลกระทบจากถ่านหิน โดยประกอบไปด้วยจุดเชื่อมต่อสำคัญสามจุด ได้แก่ การทำเหมืองถ่านหิน การเผาไหม้ถ่านหิน และการกำจัดกากของเสียจากถ่านหิน เมื่อพิจารณาจากข้อเท็จจริง จะเห็นถึงความชัดเจนอย่างหนึ่งคือ แต่ละส่วนของห่วงโซ่ดังกล่าวก่อให้เกิดความเสียหายที่ไม่อาจทดแทนต่อโลกของเรารวมทั้งสุขภาพของผู้คน

การทำเหมืองถ่านหิน 

การทำเหมืองถ่านหินก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ อย่างกว้างขวางไม่ว่าจะเป็นการทำลายป่า การพังทลายของดิน การขาดแคลนน้ำ และปัญหามลภาวะ ไฟถ่านหินจากการสันดาปที่เกิดขึ้นเอง และการปล่อยก๊าซเรือนกระจก การขุดเจาะดินบริเวณกว้างทำให้ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ทำให้ระดับน้ำใต้ดินลดลง สร้างกากของเสียขนาดใหญ่รอบชุมชนข้างเคียงและมีอนุภาคฝุ่นขนาดเล็กมากและเศษซากปรักหักพังตามมา การทำเหมืองแร่ยังนำไปสู่การสูญเสียความอุดมสมบูรณ์ของดิน อันเนื่องมาจากการพังทะลายของดิน และไหลลงไปสู่แหล่งน้ำบริเวณใกล้เคียง ทำให้อุดตันและสร้างปัญหาแหล่งน้ำติ้นเขินและคร่าชีวิตสัตว์น้ำ นอกจากนี้การทำเหมืองถ่านหินยังทำลายชีวิตของคนงานได้อย่างรวดเร็วจากอุบัติเหตุ หรืออาจค่อยๆ คร่าชีวิตของคนงานด้วยโรคฝุ่นจับปอด ไม่เพียงเท่านี้ การทำเหมืองแร่ยังทำให้ชุมชนทั้งชุมชนต้องย้ายถิ่นฐาน อันเนื่องมาจากไฟถ่านหินที่เกิดการสันดาปขึ้นเอง ดินถล่มและการปนเปื้อนของแหล่งน้ำ

การเผาไหม้ถ่านหิน

การเผาไหม้ถ่านหินก่อให้เกิดการทำลายตามมาในลักษณะเดียวกันกับการทำเหมืองถ่านหิน น้ำปริมาณมหาศาลที่ต้องใช้ในการ ”ชะล้าง” ถ่านหิน และรักษาการระบายความร้อนของโรงไฟฟ้าก่อให้เกิดปัญหาการขาดแคลนน้ำในหลายพื้นที่ สารมลพิษที่ระบายจากปล่องเป็นอันตรายต่อสุขภาพของประชาชนและอนุภาคของฝุ่นที่มีความละเอียดสูงยังเป็นสาเหตุหลักของโรคปอด สารปรอทเป็นอันตรายต่อพัฒนาการของระบบประสาทในเด็กและทารกในครรภ์ และโรงไฟฟ้าถ่านหินยังเป็นแหล่งปลดปล่อยมลพิษที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ไม่ว่าจะเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ออกไซด์ของไนโตรเจน และก๊าซมีเทน ก๊าซเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นสาเหตุให้เกิดปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ แต่ยังก่อให้เกิดปัญหาฝนกรดและหมอกควันพิษอีกด้วย

มรดกพิษของถ่านหิน

ปัญหาที่มีสาเหตุมาจากถ่านหินไม่ได้สิ้นสุดเมื่อถ่านหินนั้นถูกเผาเท่านั้น ปลายสุดของห่วงโซ่คือกากของเสียจากการเผาไหม้ถ่านหิน(Coal Combustion Waste-CCW)เหมืองถ่านหินร้าง ชุมชนที่ได้รับความเสียหาย ตลอดจนภูมิทัศน์ที่ถูกทำลายอย่างยับเยิน กากของเสียจากการเผาไหม้ถ่านหิน มีความเป็นพิษและประกอบไปด้วยตะกั่ว สารหนูและแคดเมียมที่ก่อให้เกิดพิษ โรคปอดและมะเร็งตามลำดับ น้ำทิ้งจากเหมืองถ่านหิน(Acid Mine Drainage: AMD)ทำลายดินและทำให้น้ำไม่ปลอดภัยสำหรับอุปโภคบริโภค เหมืองถ่านหินที่ถล่มลงทำให้ดินยุบตัวทำให้เกิดความเสียหายด้านโครงสร้างแก่อาคารบ้านเรือน และโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ อาทิ ทางหลวง อาคารและสะพาน ความพยายามในการบรรเทาความเสียหายที่เกิดขึ้นในปัจจุบันยังมีไม่เพียงพอ นอกจากนี้ “การฟื้นฟูพื้นที่” ยังไม่ได้รับการเยียวยา ชุมชนที่ประสบปัญหาสารพิษก็ยังไม่ได้รับการแก้ไข

จุดเชื่อมต่อทุกจุดของห่วงโซ่มีส่วนทำให้เกิดความเสียหายโดยรวมที่เกิดจากถ่านหินในรูปแบบที่แตกต่างกันออกไป ความเสียหายดังกล่าวเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจริงและมีแนวโน้มจะแย่ลงไปเรื่อยๆ ในอนาคต หากยังไม่มีการดำเนินการแก้ไขใดๆ นอกจากนี้ปัญหาทุกอย่างยังเป็นส่วนหนึ่งของต้นทุนจริงของถ่านหิน

—————-

จาก ต้นทุนจริงของถ่านหิน : ผู้คนและโลกต้องจ่ายให้กับเชืิ้อเพลิงที่สกปรกที่สุดในโลกอย่างไร

จัดพิมพ์ภาษาไทยโดยกรีนพีซเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

คณะผู้เขียน: ดร.อีเรก้า เจอร์บาย, มาไรกา บริทเทน, ไอริช เชง, มาร์ธา คาเมียสกา, เออร์เนส มีแซค, วิคเตอร์ มุนนิค, จายาชรี นานดี, ซารา เพนนิงตัน, เอมิลี โรชอน, นีนา ชลูลซ์, นาฮิญา ชาฮับ, จูเลียน วินเซนต์และเมง ไว เรียบเรียงโดย: รีเบคกา ชอต แอนด์เดอะไรเตอร์

บรรณาธิการแปลและเรียบเรียงภาคภาษาไทย : ธารา บัวคำศรี