เครือข่ายประชาชนอนุรักษ์มรดกโลกเขาใหญ่ – มิถุนายน 7, 2553

สืบเนื่องจากโครงการเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวงหมายเลข 2090 หรือถนนธนะรัชต์ ตอนแยกทางหลวงหมายเลข 2-ต่อเขตอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ภายใต้ความรับผิดชอบของกระทรวงคมนาคม โดยมีกรมทางหลวงเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ ซึ่งในช่วงที่ผ่านมารัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมและอธิบดีกรมทางหลวงได้แถลงผ่านสื่อมวลชนโดยอ้างว่ามีความจำเป็นต้องขยายถนนเพื่อแก้ปัญหาการจราจรติดขัดในวันหยุด ด้วยการเพิ่มช่องจราจร จาก 2 ช่องจราจร เป็น 4 ช่องจราจรนั้น

ในความเป็นจริงแม้จะมีการจราจรติดขัดในเวลาเร่งด่วนและในวันหยุดบนเส้นทางนี้ ก็จะมีการติดขัดเฉพาะในเขตชุมชนเฉพาะช่วงเวลาที่คนไปทำงานหรือนักเรียนไปโรงเรียน และเมื่อมีนักท่องเที่ยวมามากขึ้นในวันหยุดเท่านั้น แต่ถึงกระนั้นการจราจรก็ยังลื่นไหลไปได้เรื่อยๆมิได้ติดแบบหยุดชะงักเสียทีเดียว ซึ่งแนวทางการแก้ไขปัญหาในกรณีนี้นั้น เจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องก็ควรแก้ไขด้วยการบริหารจัดการจราจรในจุดที่เป็นปัญหา เชื่อว่าหากทำกันอย่างจริงจัง ปัญหาจราจรที่ติดขัดจะลดลงไปได้เป็นอันมากโดยไม่จำเป็นต้องมีการขยายถนนแต่อย่างใด

ประการสำคัญที่สุดคือ อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่เป็นพื้นที่สำคัญทั้งทางวิถีชีวิตของประชาชนในชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม ภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ สังคมและสิ่งแวดล้อม จนได้รับเลือกให้เป็นผืนป่ามรดกโลกแห่งที่ 5 อันถือได้ว่าเป็นสมบัติของโลกทั้งมวลอันเป็นคุณค่าสากล ส่วนเจ้าของประเทศมีหน้าที่ดูแลรักษาให้สภาพนั้นคงอยู่อย่างถาวรยั่งยืนมิให้เสื่อมทรามหรือมิให้ด้อยคุณค่าลงไป ดังนั้นผู้บริหารประเทศที่มีมรดกโลกเป็นสมบัติของประเทศตนอยู่นั้นย่อมต้องมีความเป็นวิญญูชน มีวิจารณญาณ มีจิตสำนึกรับผิดชอบต่อคุณค่าเหล่านั้น มีความตระหนักถึงผลกระทบต่างๆ โดยระมัดระวังป้องกันมิให้โครงการพัฒนาใดใดส่งผลกระทบในด้านลบต่อสถานที่ที่มีคุณค่านี้ เฉกเช่นประเทศที่เจริญแล้วได้ยึดถือปฏิบัติสืบมา

ผู้ร่วมลงนามในท้ายหนังสือนี้ มีความเห็นว่าโครงการขยายถนนสู่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ทั้งระยะแรก 8.1 กม. และระยะที่สองยาวถึง หลัก กม.ที่ 24 ประชิดปากทางขึ้นเขาใหญ่ ในครั้งนี้เป็นการกระทำที่ก่อให้เกิดความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงทั้งด้านสิ่งแวดล้อม และทางสังคม ดังนี้คือ

1. มีการตัดต้นไม้ทั้งสองข้างทางไปแล้วตั้งแต่ กม.ที่ 2 ถึง กม.ที่ 8 นอกจากตัดต้นไม้เล็กกลางนับหลายร้อยต้นแล้ว ยังพบว่ามีการตัดต้นไม้ใหญ่ ต้นไม้หวงห้าม ต้นไม้หายาก อันประกอบด้วย สะเดา 86 ต้น , สัก 8 ต้น ,ประดู่ 5 ต้น , นนทรี 4 ต้น , กระถินพิมาน 1 ต้น , หว้า 4 ต้น ,อินทนิล 1 ต้น ,กาสามปีก 8 ต้น ,คงคาเดือด 4 ต้น , มะค่าโมง 2 ต้น , ตะแบก 1 ต้น , พะยูง 1 ต้น , มะหาด 1 ต้น , และตะคร้ำ 2 ต้น ไม้ใหญ่ที่ถูกตัดไปนั้น มีจำนวนรวมแล้วมากถึง 128 ต้น แต่ละต้นมีอายุนับสิบนับร้อยปี ต้นไม้เหล่านี้ล้วนเป็นต้นไม้สำคัญ บางชนิดหายากและมีคุณค่าทางเศรษฐกิจอย่างยิ่ง

2. เกิดความสูญเสียที่ประเมินค่ามิได้ในด้านความรู้สึกของคนไทยและผู้ที่รักสิ่งแวดล้อมทั้งมวล ที่ต่างรักและหวงแหนผืนป่าต้นน้ำแห่ลงมรดกโลกของชาติแห่งนี้มาช้านาน อีกทั้งยังต้องสูญเสียอุโมงค์ต้นไม้ ซึ่งมีระยะทางกว่า 1 กม.ที่เคยมีต้นไม้สองข้างทางโค้งเข้าหากัน เป็นร่มเงาคล้ายอุโมงค์แห่งความร่มรื่น ทั้งยังเคยเป็นภาพลักษณ์ที่สวยงามของอันซีนไทยแลนด์สถานที่หนึ่งไปด้วย ซึ่งขณะนี้ได้ปราศนาการไปแล้วจากการตัดต้นไม้ดังกล่าวข้างต้น บรรยากาศการท่องเที่ยวแบบธรรมชาติย่อมเปลี่ยนอรรถรสไป

3. มีความเป็นไปได้อย่างชัดเจนว่า การขยายผิวจราจรในครั้งนี้จะส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศวิทยาทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อผืนป่ามรดกโลกแห่งนี้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จากการตัดต้นไม้ที่มีอายร่วมร้อยปีที่แผ่กิ่งก้านและมีรากที่ชอนไชแผ่ออกไปกว้างใหญ่ช่วยอุ้มน้ำใต้ดินไว้มาเนิ่นนาน ที่เคยช่วยรักษาความชื้นและให้ร่มเงาตลอดมา ซึ่งแม้ผู้เกี่ยวข้องอ้างว่าจะทำการปลูกต้นไม้ทดแทนขึ้นใหม่นั้นก็ไม่สามารถชดเชยกันได้ เพราะกว่าที่ต้นไม้ที่ปลูกใหม่จะเติบโตพอที่จะคืนระบบนิเวศน์วิทยาที่สูญเสียไปกลับคืนมาได้นั้นต้องกินเวลาหลายสิบปี ขณะเดียวกันหากปล่อยให้มียานพาหนะจำนวนมากแล่นผ่านเกินจำนวนที่ธรรมชาติสองข้างทางจะรักษาสมดุลไว้ได้ ย่อมจะเกิดผลกระทบจากไอเสียรถยนต์อย่างไม่อาจควบคุมได้ อีกการขายถนนอาจจะทำให้มีนักท่องเที่ยวมามากเกินไป ยังผลให้เกิดการปลูกที่พักอาศัยและสถานบริการนักท่องเที่ยวเพิ่มมากขึ้น ก่อให้เกิดการสร้างมลภาวะ ทั้งขยะ น้ำเสีย อากาศพิษทั้งหมดนี้จะเป็นการทำลายธรรมชาติทั้งระบบจนพังย่อยยับชนิดที่ยากจะฟื้นคืนให้คงสภาพดีดังเดิมได้ เราจะสูญเสียมรดกของเราไปโดยมิทันตกทอดสู่คนรุ่นต่อไป

4. มีโอกาสที่จะเกิดการสูญเสียวิถีชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม ซึ่งเคยเกิดขึ้นแล้วในที่ต่างๆ อันเนื่องมาจากความเจริญที่มาพร้อมกับถนนที่ขยายกว้างขึ้นส่งผลให้เกิดควาเหินห่างของคนในชุมชน และเมื่อขาดการควบคุมที่ดีย่อมจะก่อให้เกิดการเข้ามาของผู้ลงทุน ชาวชุมชนท้องถิ่นที่เหลือน้อยอยู่แล้วก็ยิ่งยากที่จะรักษาวิถีชีวิตและฐานทรัพยากรของตนไว้ได้ เราจะสูญเสียความเป็นชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมไปโดยปริยาย ซึ่งหากความเจริญที่รุกไล่ชุมชนด้วยระบบทุนเช่นนี้ ย่อมเป็นอีกมุมหนึ่งของสังคมที่สั่งสมระเบิดเวลาปล่อยให้เกิดการถ่างช่องว่างแห่งความเหลื่อมล้ำให้ขยายใหญ่ขึ้นไปอีกอันขัดแย้งกับนโยบายปรองดองที่ประกาศออกไป

แม้ขณะนี้จะมีเสียงเรียกร้องจากประชาชนทุกภาคส่วนทั่วประเทศ ออกมาแสดงพลังร่วมกันคัดค้านต่อต้านโครงการเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวงหมายเลข 2090 นี้ รวมทั้งท่านนายกรัฐมนตรี คุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ซึ่งได้ออกแถลงผ่านสื่อมวลชนสั่งให้ชะลอโครงการขยายถนนสายนี้ด้วยแล้ว แต่กระนั้นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมก็มิได้แสดงทีท่าที่ชัดเจนว่าจะดำเนินการอย่างไรต่อโครงการนี้ และยังคงยืนยันเดินหน้าต่อไปโดยยังอ้างว่าเป็นโครงการที่มีความจำเป็น ทั้งที่ขัดแย้งกับคำกล่าวของนายกรัฐมนตรี ด้วยเหตุนี้ประชาชนผู้ร่วมลงนามท้ายแถลงการณ์นี้จึงขอเรียกร้องต่อรัฐบาลดังต่อไปนี้

1) ให้รัฐบาล ยุติโครงการเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวงหมายเลข 2090 (ถนนธนะรัชต์ตอนแยกทางหลวงหมายเลข 2-ต่อเขตอุทยาน แห่งชาติเขาใหญ่) อันเป็นการดำเนินการที่ประชาชนไม่ยอมรับ และเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายในหลายกรณี โดยเด็ดขาด ในทันที

2) ให้รัฐบาลตั้งคณะกรรมตรวจสอบอิสระขึ้นเพื่อตรวจสอบความโปร่งใสทุกขั้นตอนของโครงการนี้ นับตั้งแต่การเสนอนโยบาย การประมูลโครงการ การจัดทำเวทีรับฟังความเห็นของประชาชน และตรวจสอบความเสียหายทุกๆด้าน โดยเปิดโอกาสให้เกิดความมีส่วนร่วมจากหลายภาคส่วน เช่นมีองค์ประกอบของประชาชน นักวิชาการอิสระ องค์กรภาคประชาสังคมและสถาบันการศึกษา เพื่อร่วมกำหนดมาตรการที่ชัดเจนในการฟื้นฟูความเสียหายที่เกิดขึ้นและหาแนวทางพัฒนาให้เป็นถนนสายธรรมชาติ ที่อยู่คู่กับชุมชนริมทางอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่สืบไป

3) ให้รัฐบาลประกาศมาตรการเร่งด่วนในการฟื้นฟู ความเสียหายที่เกิดขึ้นไปแล้วจากการตัดต้นไม้เพื่อขยายถนนดังกล่าวช่วง 2-8 กม. ให้กลับคืนดังเดิมโดยผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนทุกภาคส่วนอย่างกว้างขวาง

4) ให้รัฐบาลยุตินโยบายทั้งปวงที่มีแนวโน้มคุกคามก้าวร้าวต่อผืนป่าอุทยานและแหล่งน้ำทั่วประเทศ

5) ให้รัฐบาลทบทวนกฎหมายที่ให้อำนาจในการทำลายผืนป่าและสิ่งแวดล้อม อาทิเช่น ควรยกเลิกข้อตกลงข้อการสงวนการตัดฟันไม้ ในแนวเขตทางหลวง และในที่ดินสงวนของกรมทางหลวง พ.ศ.2511 ที่ให้สิทธิกรมทางหลวง ตัดต้นไม้ก่อนทำหนังสือขออนุญาตทีหลังได้แล้ว เนื่องจากข้อตกลงดังกล่าวไม่ เหมาะสมกับภาวการณ์ปัจจุบัน

6) ขอให้สั่งพักราชการเจ้าหน้าที่และนักเมืองผู้เกี่ยวข้องในโครงการนี้ เพื่อเปิดโอกาสให้การตรวจสอบความจริงดำเนินไปโดยอิสระ รวมทั้งการปกป้องข้าราชการที่บริสุทธิ์จากการตกเป็นเหยื่อของสถานการณ์ด้วย จนกว่าผลการสอบสวนจะเป็นที่กระจ่างต่อสาธารณะ 7) รัฐบาลต้องนำผู้กระทำผิดในกรณีนี้มาลงโทษตามกระบวนการยุติธรรมโดยไม่เห็นแก่ประโยชน์ของกลุ่มุบคคล แม้ว่าผู้กระทำผิดนั้นอาจจะเป็นคนในพรรคการเมือง ผู้สนับสุนนพรรคการเมือง ผู้ใกล้ชิดนักการเมือง หรือข้าราชการประจำก็ตาม

ทั้งนี้หวังเป็นอย่างยิ่งว่าท่านนายกรัฐมนตรีจะใช้ความจริงใจทำหน้าที่ผู้นำประเทศที่องอาจเข้มแข็งและมีความกล้าหาญเพื่อเห็นแก่จิตใจของประชาชนจำนวนมากที่ให้กำลังใจท่านเสมอมา เราปรารถนาที่จะเห็นท่านเป็นผู้นำที่ร่วมธำรงไว้ซึ่งความเที่ยงธรรมในสังคมเคียงคู่กับประชาชนผู้รักความเป็นธรรมโดยไม่เห็นแก่บทบาททางการเมืองมากไปกว่าการสร้างความถูกต้องชอบธรรมให้เป็นบรรทัดฐานของสังคมสืบไป และเพื่อปกป้องมิให้มรดกโลกชิ้นนี้ต้องสิ้นสลายลงไปในสมัยที่ท่านเป็นผู้นำประเทศ