โครงการเก็บขยะพลาสติกในแม่น้ำคงคาของกลุ่มบริษัทน้ำมันและเคมียักษ์ใหญ่ระดับโลกต้องล่มลงและไปไม่รอด

รถเข็นและตะแกรงโลหะที่ใช้ดักจับขยะและติดคำว่า “Renew Oceans” ตั้งกองอยู่ด้านนอกสำนักงานที่ว่างเปล่าและมีกุญแจล็อคในเมืองพาราณสีของอินเดีย เดินไม่ไกลจากริมฝั่งแม่น้ำคงคา

ทั้งหมดนี้เป็นโครงการที่ได้รับทุนสนับสนุนจากบริษัทน้ำมันและเคมีภัณฑ์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งอ้างว่า สามารถแก้ปัญหาวิกฤตขยะพลาสติกในมหาสมุทรที่กำลังคร่าชีวิตสัตว์ทะเล ตั้งแต่แพลงก์ตอนไปจนถึงวาฬ ทำให้ชายหาดเขตร้อนและแนวปะการังปนเปื้อนมลพิษ

ข้อมูลจากกลุ่มสิ่งแวดล้อมสองกลุ่มระบุว่า การปิดโครงการ Renew Oceans ซึ่งไม่เคยมีใครรู้มาก่อนเป็นสัญญาณว่า อุตสาหกรรมที่มีอนาคตทางการเงินเชื่อมโยงกับการขยายกำลังการผลิตพลาสติกได้ลดเป้าหมายเพื่อควบคุมการเพิ่มขึ้นของมลพิษพลาสติก

The Alliance to End Plastic Waste ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงหากำไรในสิงคโปร์ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อสองปีก่อนโดยบริษัทน้ำมันและเคมีภัณฑ์ยักษ์ใหญ่ กล่าวบนเว็บไซต์ในเดือนพฤศจิกายน 2562 ว่า การร่วมมือกับงานที่เป็นความร่วมมือกับโครงการ Renew Oceans จะขยายไปยังแม่น้ำที่มีมลพิษมากที่สุดในโลก และ “ในที่สุดสามารถหยุดการรั่วไหลของพลาสติกลงสู่มหาสมุทรโลกได้”

กลุ่มบริษัท Exxon Mobil Corp, Royal Dutch Shell Plc, Dow Inc, Chevron Phillips Chemical Co และบริษัทอื่นๆ อีกประมาณ 50 แห่ง มุ่งมั่นที่จะใช้เงิน 1,500 ล้านดอลลาร์ในช่วง 5 ปี กับ The Alliance to End Plastic Waste และโครงการต่างๆ แต่กลุ่ม The Alliance to End Plastic Waste ไม่ได้เปิดเผยต่อสาธารณะว่าได้รับเงินจากบริษัทเหล่านี้สมาชิกหรือมีการใช้จ่ายเงินโดยรวมเท่าใด

The Alliance to End Plastic Waste ยืนยันกับสำนักข่าวรอยเตอร์ว่า โครงการ Renew Oceans ได้ยุติการทำงานลง ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการระบาดของ coronavirus ครั้งใหม่

“หากไม่มีกรอบเวลาที่คาดการณ์ได้สำหรับการเริ่มต้นใหม่ รวมกับความท้าทายในการดำเนินการ The Alliance to End Plastic Waste และโครงการ Renew Oceans ตัดสินใจร่วมกันที่จะทำข้อตกลงยกเลิกโครงการในเดือนตุลาคม 2563” Jessica Lee โฆษกหญิงของ The Alliance to End Plastic Waste กล่าวกับรอยเตอร์

Anne Rosenthal ที่ปรึกษาของบริษัทกฎหมาย Hurwit & Associates ของสหรัฐ ซึ่งเป็นตัวแทนโครงการ Renew Oceans คาดว่าโครงการจะยุติลงและกล่าวว่า “แม้ว่าจะมีความคืบหน้ามากในการแก้ไขปัญหาขยะพลาสติก แต่มีข้อสรุปว่าเราไม่มีความสามารถทำงานเมื่อพิจารณาระดับปัญหาที่เผชิญอยู่นี้”

The Alliance to End Plastic Waste ซึ่งมีเจ้าหน้าที่ประมาณ 50 คน ส่วนใหญ่อาศัยในสิงคโปร์ ยังมีโครงการอื่น ๆ อยู่ในแผนแต่เป็นโครงการขนาดเล็ก เป็นงานในระดับชุมชน หรืองานที่ยังไม่บรรลุผล Jessica Lee กล่าวว่า “สิ่งสำคัญคือต้องสังเกตว่าผลกระทบทั้งหมดของโครงการจะเกิดขึ้นเมื่อการดำเนินงานของพวกเขาดำเนินไปอย่างเต็มที่”

โครงการ Renew Oceans เผยแพร่เป้าหมายบนเว็บไซต์เพื่อรวบรวมขยะพลาสติก 45 ตันจากแม่น้ำคงคาในปี 2562 และ 450 ตันในปี 2563 ทั้ง The Alliance to End Plastic Waste และโครงการ Renew Oceans ไม่ได้เผยแพร่ข้อมูลใด ๆ เกี่ยวกับความคืบหน้าในการบรรลุเป้าหมายเหล่านั้น ผู้เกี่ยวข้องกับโครงการนี้บอกกับสำนักข่าวรอยเตอร์ว่าเก็บขยะจากแม่น้ำคงคาได้น้อยกว่าหนึ่งตันก่อนจบกิจกรรมลงในเดือนมีนาคมปีที่แล้วหลังจากดำเนินการไม่ถึงหกเดือน

ทั้ง The Alliance to End Plastic Waste และโครงการ Renew Oceans ปฏิเสธความคิดเห็นเรื่องจำนวนขยะที่โครงการรวบรวมได้ นักวิทยาศาสตร์คาดว่าขยะพลาสติกกว่าครึ่งล้านตันหลุดลงสู่แม่น้ำคงคาทุกปี ไม่มีข้อมูลของรัฐบาลว่ามีการรวบรวมขยะพลาสติกจากโครงการนี้เป็นจำนวนเท่าใด

หนึ่งในโครงการที่ดีที่สุด

ในงานเปิดตัว The Alliance to End Plastic Waste ในเดือนมกราคม 2562 ซึ่งมีการถ่ายทอดสดโดย National Geographic นาย Jim Fitterling ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร Dow กล่าวว่าโครงการ Renew Oceans เป็น “โครงการที่ดีที่สุดโครงการหนึ่งที่เรามี”

ทั้ง The Alliance to End Plastic Waste และโครงการ Renew Oceans กล่าวว่า จะปรับใช้เทคโนโลยีล้ำสมัยในการรวบรวมและรีไซเคิลขยะพลาสติก รวมถึง “reverse vending machine” ที่รับขยะพลาสติก และแจกบัตรกำนัลเพื่อแลกเงินสำหรับการโดยสารรถแท็กซี่และของชำ และการใช้อุปกรณ์ไพโรไลซิสเพื่อเปลี่ยนขยะพลาสติกให้เป็นน้ำมันดีเซล

ต้นแบบของอุปกรณ์ดังกล่าวถูกนำไปใช้ที่เมืองพาราณสีแต่ทำงานผิดปกติเป็นประจำ เจ้าหน้าทั้งสี่คนที่เกี่ยวข้องกับโครงการกล่าวกับรอยเตอร์ ขณะที่ The Alliance to End Plastic Waste และโครงการ Renew Oceans ปฏิเสธให้ความเห็นเกี่ยวกับประสิทธิภาพของเทคโนโลยี

โครงการ Renew Oceans ไม่ได้ขยายการดำเนินงานนอกเหนือจากโครงการนำร่องในเมืองพาราณสี

The Alliance to End Plastic Waste กล่าวว่าได้ลงทุน 5 ล้านดอลลาร์ในโครงการ Renew Oceans ในระยะเวลาสองปี มีการกล่าวว่างบประมาณบางส่วนได้ถูกส่งกลับไปยัง The Alliance to End Plastic Waste และคาดว่าจะมีการส่งคืนอีกเมื่อ โครงการ Renew Oceans ปิดฉากปฏิบัติการของตนลง

Exxon และ Shell ส่งคำถามของสำนักข่าว Reuters กลับไปให้ The Alliance to End Plastic Waste ส่วน Dow และ Chevron Phillips ไม่ตอบรับการร้องขอความเห็นในเรื่องนี้

กลุ่ม The Alliance to End Plastic Waste ตั้งเป้าหมาย “เพื่อเปลี่ยนขยะพลาสติกหลายล้านตันในเมืองที่มีความเสี่ยงมากกว่า 100 แห่งทั่วโลก” ในระยะเวลาห้าปี จนถึงขณะนี้ กลุ่มได้ประกาศให้มีมากกว่าสิบโครงการ รวมถึงโครงการ Renew Oceans แต่ยังไม่ถึงเป้าหมายดังกล่าว

ช่วงสองปี มีเพียงโครงการขนาดเล็ก 3 โครงการที่ได้รับทุนสนับสนุนจากกลุ่ม The Alliance to End Plastic Waste ซึ่งรวมถึงโครงการ Renew Oceans ที่มีมีการเก็บรวบรวมขยะต่างๆ ตามข้อมูลที่เผยแพร่โดยกลุ่ม The Alliance to End Plastic Waste และเครือข่าย ความพยายามเก็บขยะในประเทศกานาได้รวบรวมขยะพลาสติก 300 ตัน อีกหนึ่งโครงการของ กลุ่ม The Alliance to End Plastic Waste ในฟิลิปปินส์กล่าวบนเว็บไซต์ว่า ทำการรีไซเคิลขยะพลาสติก 21 ตัน

ไม่มีแหล่งข้อมูลรวมศูนย์สำหรับมลพิษพลาสติกทั่วโลก แต่ข้อมูลที่มีอยู่แสดงให้เห็นว่า แม้จะดำเนินการอย่างเต็มที่ โครงการเหล่านั้นจะแก้ไขปัญหาได้เพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น และ The Alliance to End Plastic Waste เองก็ห่างไกลจากเป้าหมายในการเก็บรวมรวมขยะพลาสติกหลายล้านตันออกจากมหาสมุทร

ตัวอย่างเช่น อินโดนีเซียและอินเดียต่างก็ผลิตขยะพลาสติกมากกว่า 3 ล้านตันต่อปี ซึ่งไม่มีการรวบรวมหรือรีไซเคิลตามสถิติข้อมูลของสหประชาชาติและของประเทศ

“โครงการของ AEPW(The Alliance to End Plastic Waste) นั้นเล็กน้อยมาก และไม่สามารถนำไปขยายผลได้เพื่อลดมลพิษพลาสติกจำนวนมหาศาลอย่างแท้จริงในระดับโลก” Jan Dell วิศวกรเคมีอิสระกล่าว

อุตสาหกรรมพลาสติกได้เผยแพร่ความพยายามในการรีไซเคิลและจัดการขยะพลาสติก แต่ใช้เงินทุนเพิ่มขึ้นอย่างมากในการขยายการผลิตพลาสติกมากกว่าการรีไซเคิล ซึ่งทำให้มันไม่คุ้มทุนจากการแพร่หลายของพลาสติกใหม่ราคาถูก

บริษัท Chevron Phillips ฟิลลิปส์ใช้ภาพบันทึกคนงานของโครงการ Renew Oceans เก็บรวมรวมขยะพลาสติกในแม่น้ำคงคาในวิดีโอที่ส่งเสริมความพยายามด้านความยั่งยืนในเดือนกรกฎาคม(2562) แม้ว่าโครงการจะหยุดดำเนินการในเดือนมีนาคมปีต่อมา

“มีบริษัทที่ร่ำรวยและมีอำนาจมากที่สุดในโลก และสิ่งที่พวกเขาคิดได้คือโครงการขนาดเล็กที่เก็บรวมรวมขยะพลาสติกในชุมชนสำหรับการประชาสัมพันธ์ออกสื่อ ไม่มีวิธีใดในการลดขยะพลาสติกโดยไม่ลดการผลิตพลาสติก” จอห์น โฮเซวาร์ ผู้อำนวยการรณรงค์ด้านมหาสมุทร กรีนพีซ สหรัฐอเมริกา กล่าว

บริษัท Chevron Phillips ไม่ตอบรับต่อการร้องขอความเห็นในเรื่องนี้

ที่มา : แปลเรียบเรียงจาก https://www.reuters.com/article/environment-plastic/big-oils-flagship-plastic-waste-project-sinks-on-the-ganges-idUSKBN29N028 ซึ่งเขียนโดย Joe Brock, John Geddie, Saurabh Sharma