จำนวนวันเฉลี่ยต่อปีที่มีระดับความเครียดจากความร้อนอย่างน้อย “รุนแรง” “รุนแรงมาก” หรือ “รุนแรงสุดขีด” สำหรับ WMO RA VI (ยุโรป) ในช่วงปี 1950–2024 โดยเกณฑ์ของ “รุนแรง” “รุนแรงมาก” และ “รุนแรงสุดขีด” กำหนดไว้ที่ 32°C, 38°C และ 46°C ตามลำดับ อ้างอิงจาก ดัชนีภูมิอากาศความร้อนสากล (Universal Thermal Climate Index: UTCI) “คืนร้อนเขตร้อน” หมายถึงคืนที่อุณหภูมิไม่ลดต่ำกว่า 20°C ข้อมูล: ERA5-HEAT, ERA5 เครดิต: C3S/ECMWF

คุณอาจเคยได้ยินคำนี้ในรายงานอากาศช่วงฤดูร้อน “คืนร้อนเขตร้อน” (tropical night) แม้ชื่อจะฟังดูเหมือนบรรยากาศวันพักร้อน แต่ความจริงแล้วคืนที่อบอุ่นเช่นนี้กลับกลายเป็นปัญหามากขึ้นเรื่อย ๆ — โดยเฉพาะเมื่อความถี่เพิ่มสูงขึ้นทั้งในยุโรปและหลายพื้นที่ทั่วโลก แล้ว “คืนร้อนเขตร้อน” หมายถึงอะไรแน่?

คืนร้อนเขตร้อนถูกนิยามว่าเป็นคืนที่อุณหภูมิไม่ลดต่ำกว่า 20°C ตลอดทั้งคืน ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา จำนวนคืนร้อนเขตร้อนได้เพิ่มขึ้นในยุโรป ซึ่งมีอัตราการร้อนขึ้นมากกว่าค่าเฉลี่ยโลกถึงสองเท่าในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา ในปี 2024 จำนวนคืนร้อนเขตร้อนอยู่ในระดับสูงสุดเป็นอันดับสองในประวัติการณ์ของยุโรป รองจากปี 2010

การเปลี่ยนแปลงนี้ส่งผลร้ายแรง — ไม่เพียงแค่ทำให้การนอนหลับไม่สบาย แต่ยังกระทบต่อสุขภาพมนุษย์ โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบางและผู้ที่อาศัยอยู่ในเขตเมือง เนื่องจากอุณหภูมิกลางคืนที่สูง ทำให้ร่างกายไม่สามารถฟื้นตัวจากความร้อนสะสมในตอนกลางวันได้ตามปกติ

ปีที่แล้ว 37% ของยุโรป เผชิญกับจำนวนคืนร้อนเขตร้อนมากกว่าค่าเฉลี่ย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุโรปตะวันออกเฉียงใต้ เช่น กรีซตอนใต้ ที่บางพื้นที่มีคืนร้อนเขตร้อนมากกว่าค่าเฉลี่ยถึง 55 คืน ส่วนใหญ่ของอิตาลีมีมากกว่าค่าเฉลี่ยถึง 50 คืน ขณะที่ตุรกีตะวันตกมีมากกว่าถึง 40 คืน และบางพื้นที่ในโครเอเชีย เซอร์เบีย ฮังการี โรมาเนีย และบัลแกเรียมีมากกว่าค่าเฉลี่ยสูงสุด 35 คืน

ในเดือนมิถุนายนและต้นเดือนกรกฎาคม 2025 หลายภูมิภาคของทวีปยุโรปเผชิญกับคลื่นความร้อนรุนแรงสองระลอก ทำให้จำนวนคืนร้อนเขตร้อนสูงกว่าค่าเฉลี่ยในช่วงเวลาดังกล่าว โดยบางพื้นที่ของสเปนมีคืนร้อนเขตร้อนในเดือนมิถุนายนมากถึง 24 คืน ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยเดือนมิถุนายนถึง 18 คืน ขณะที่บริเวณชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนได้รับผลกระทบจากคลื่นความร้อนในทะเล (marine heatwave) ทำให้พื้นที่ชายฝั่งหลายแห่งมีคืนร้อนเขตร้อน 10–15 คืน แม้ปกติแล้วในเดือนมิถุนายนแทบจะไม่เคยเกิดขึ้นเลย

เรียบเรียงจาก https://climate.copernicus.eu/what-tropical-night