เรียบเรียงจาก https://www.cisl.cam.ac.uk/cop29-what-expect

การเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม COP29 ถือเป็นทั้งความท้าทายและโอกาสสำหรับอาเซอร์ไบจาน แม้ว่าลำดับความสำคัญของประธานการประชุมจะไม่ใช่ตัวกำหนดผลลัพธ์ของการประชุม COP โดยตรง แต่ประธานการประชุมสามารถมีอิทธิพลอย่างมากในการกำหนดวาระการประชุม มุ่งเน้นไปที่หัวข้อเฉพาะ และสร้างแรงผลักดันให้เกิดเป้าหมายที่ทะเยอทะยาน ดังนั้นสิ่งที่พวกเขาทำและพูดอาจมีความสำคัญต่อผลลัพธ์สุดท้าย และจะได้รับการตรวจสอบอย่างละเอียดในช่วงก่อนและระหว่างการประชุม COP29

แม้พวกเขาจะต้องการต่อยอดจากฉันทามติและความก้าวหน้าจากการประชุม COP28 แต่ประวัติศาสตร์และสถานะของอาเซอร์ไบจานในฐานะประเทศผู้ผลิตน้ำมันมีแนวโน้มที่จะดึงดูดการวิพากษ์วิจารณ์และตั้งคำถามว่าพวกเขาจะสามารถมีบทบาทสำคัญในการเจรจาให้บรรลุผลลัพธ์ที่ทะเยอทะยานได้มากเพียงใด อาเซอร์ไบจานได้กลายมาเป็นผู้เล่นสำคัญในภูมิภาคคอเคซัสตะวันออก โดยเพิ่มสถานะทางเศรษฐกิจผ่านข้อตกลงกับบริษัทพลังงานนานาชาติรายใหญ่ อย่างไรก็ตาม ยังคงมีความกังวลอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน กระบวนการประชาธิปไตย และการทุจริต ซึ่งไม่ควรถูกมองข้าม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขณะที่รัฐบาลพยายามใช้การประชุม COP เป็นโอกาสในการขยายการเชื่อมโยงระดับนานาชาติและการติดต่อทางธุรกิจของตน

ต่อยอดจาก COP28

ประธานการประชุมของอาเซอร์ไบจานจะพยายามต่อยอดความสำเร็จของ COP28 ซึ่งผลลัพธ์ที่สำคัญคือฉันทามติของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (UAE Consensus) ซึ่งรวมถึงการตอบสนองทางการเมืองต่อการประเมินสถานการณ์โลกรอบแรก (Global Stocktake – GST) ซึ่งเป็นกระบวนการที่มีเป้าหมายในการประเมินความก้าวหน้าของโลกด้านการดำเนินการเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศและเปิดโอกาสในการเพิ่มความทะเยอทะยาน รายงานที่จัดทำขึ้นผ่านกระบวนการ GST ในปี 2023 พบว่าโลกยังคงอยู่ห่างไกลจากเป้าหมายของข้อตกลงปารีสอย่างมาก และยังจำเป็นต้องมีการดำเนินการอย่างเร่งด่วนจากประเทศต่างๆ เพื่อรับมือกับภัยคุกคามที่เพิ่มขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ฉันทามติของ UAE ยอมรับความจำเป็นในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง

ฉันทามติของ UAE ยังเรียกร้องให้ประเทศต่างๆ เปลี่ยนผ่านจากการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล[16] นี่เป็นครั้งแรกที่การลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลถูกกล่าวถึงอย่างชัดเจนในการตัดสินใจของการประชุม COP ของ UNFCCC แม้ว่าจะเป็นภาษาประนีประนอม เนื่องจากมากกว่า 100 ประเทศเรียกร้องให้มีการตกลงที่จะ “ยุติการใช้” น้ำมัน ก๊าซ และถ่านหิน ผลลัพธ์ที่สำคัญอื่นๆ จาก COP28 รวมถึงการตั้งเป้าหมายใหม่ในการเพิ่มพลังงานหมุนเวียนสามเท่าและเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานสองเท่าภายในปี 2573 กระตุ้นให้ประเทศต่างๆ ส่งข้อกำหนดระดับประเทศ (NDCs) ในทุกภาคส่วนเศรษฐกิจ การเริ่มดำเนินการกองทุน Loss and Damage Fund เพื่อให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่ประเทศที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากที่สุด และการประกาศกรอบการทำงานของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์เพื่อความยืดหยุ่นด้านสภาพภูมิอากาศทั่วโลกเพื่อส่งเสริมการปรับตัวเนื่องจากการตัดสินใจให้อาเซอร์ไบจานเป็นเจ้าภาพจัดการประชุม COP29 เพิ่งได้รับการเห็นชอบในระหว่างการประชุม COP28 สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์จึงได้วางแผนล่วงหน้าสำหรับ COP30 ในปี 2568 ซึ่งได้ตกลงแล้วว่าจะจัดโดยบราซิล โดยในเวลานั้นประเทศต่างๆ จะต้องส่ง NDCs ที่ปรับปรุงแล้ว ประธานการประชุมของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ให้คำมั่นที่จะทำงานอย่างใกล้ชิดกับประธานการประชุม COP29 ของอาเซอร์ไบจาน และประธานการประชุม COP30 ของบราซิล ผ่าน “Presidencies Troika” ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อรักษาแรงผลักดันในการจำกัดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิไม่เกิน 1.5°C[17] โครงสร้าง Troika นี้ยังสามารถสนับสนุนอาเซอร์ไบจานในการบรรลุผลลัพธ์ที่ดียิ่งขึ้นจาก COP29 การทำงานอย่างใกล้ชิดกับบราซิลจะมีความสำคัญ เนื่องจากนอกจากบราซิลจะเป็นเจ้าภาพ COP30 ในช่วงปลายปี 2568 แล้ว บราซิลยังมีกำหนดเป็นเจ้าภาพการประชุม G20 ซึ่งการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการพัฒนาที่ยั่งยืนจะเป็นหัวข้อสำคัญ โดยการประชุม G20 จะตรงกับสัปดาห์ที่สองของ COP29 ซึ่งหากมีการใช้โอกาสนี้ให้ดี ผลลัพธ์ของทั้งสองการประชุมจะสามารถเสริมสร้างและขยายความร่วมมือกันได้

การเป็นประธานของอาเซอร์ไบจานในฐานะประเทศผู้ผลิตน้ำมัน

เช่นเดียวกับการเป็นประธานของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์[18] การประชุม COP29 ก็ได้รับเสียงวิพากษ์วิจารณ์จากการเป็นเจ้าภาพโดยประเทศผู้ผลิตน้ำมัน[19] โดยมีความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับผลลัพธ์สุดท้ายของการเจรจา เศรษฐกิจของอาเซอร์ไบจานมีรากฐานมาจากการผลิตน้ำมันและก๊าซ ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนประมาณ 47.8% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) และกว่า 92.5% ของรายได้จากการส่งออกในปี 2565[20] ประธานาธิบดีของอาเซอร์ไบจาน อิลฮัม อาลิเยฟ ได้กล่าวว่าอาเซอร์ไบจานจะยังคงลงทุนในก๊าซธรรมชาติที่เขาเรียกว่า “ของขวัญจากพระเจ้า” ซึ่งสอดคล้องกับผลการวิจัยขององค์กรพัฒนาเอกชนต่อต้านการทุจริต Global Witness ที่ระบุว่าประเทศนี้มีแผนจะขยายการผลิตก๊าซธรรมชาติขึ้นอีกหนึ่งในสามในทศวรรษหน้า[21] [22]

การเลือก มุกตาร์ บาบาเยฟ ซึ่งปัจจุบันเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงนิเวศวิทยาและทรัพยากรธรรมชาติของอาเซอร์ไบจาน เป็นประธานการประชุม COP29 ก็ถูกวิจารณ์เช่นกัน เนื่องจากเขามีประสบการณ์ทำงานกับบริษัทน้ำมันแห่งชาติของอาเซอร์ไบจาน (SOCAR) เป็นเวลา 26 ปี [23] อย่างไรก็ตาม บาบาเยฟได้ยืนยันว่า “อาเซอร์ไบจานตั้งใจจะเปลี่ยนแนวทางเศรษฐกิจไปสู่ทิศทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม”[24] สิ่งสำคัญคือพวกเขาจะดำเนินการอย่างไรในฐานะเจ้าภาพการประชุม COP29 ความเชื่อมโยงของอาเซอร์ไบจานกับอุตสาหกรรมน้ำมันและก๊าซอาจมีผลต่อการเจรจาด้านสภาพภูมิอากาศได้ในสองทาง คือ อาเซอร์ไบจานอาจแสดงให้เห็นถึงความเป็นผู้นำที่อ่อนแอในการเปลี่ยนผ่านจากเชื้อเพลิงฟอสซิล หรือพวกเขาอาจทำหน้าที่เป็นตัวกลางที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยสร้างสะพานเชื่อมระหว่างกลุ่มประเทศทางเหนือและใต้ที่มีจุดยืนแตกต่างกันเพื่อรักษาเป้าหมายการจำกัดอุณหภูมิไม่เกิน 1.5°C ตามที่บาบาเยฟได้ให้คำมั่นไว้[25]

จนถึงขณะนี้ ประธานการประชุม COP29 ได้ยืนยันถึงความมุ่งมั่นของอาเซอร์ไบจานที่จะส่งมอบผลลัพธ์ที่ดี ในสุนทรพจน์ที่อธิบายลำดับความสำคัญของการเป็นประธานการประชุม บาบาเยฟได้ระบุว่าการจัดหาเงินทุนด้านสภาพภูมิอากาศเป็นหนึ่งในหัวข้อที่ท้าทายที่สุดสำหรับการทูตด้านสภาพภูมิอากาศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิธีการจัดหาเงินทุนเพื่อสนับสนุนการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศในประเทศกำลังพัฒนา เขายืนยันความมุ่งมั่นของอาเซอร์ไบจานที่จะสนับสนุนประเทศต่างๆ ในการส่ง NDC ที่ปรับปรุงแล้วและแผนการปรับตัวระดับชาติใหม่ (NAPs)[26] ในการประชุม COP29[27] บาบาเยฟยังได้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการสรุปการเจรจาที่ซับซ้อนเกี่ยวกับตลาดคาร์บอนและการเริ่มดำเนินการกองทุน Loss and Damage Fund นอกจากนี้ เขายังเรียกร้องให้ภาคเอกชนยังคงยึดมั่นในกระบวนการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนและมีส่วนร่วมกับการประชุม COP29 โดยเฉพาะในเรื่องการเงินด้านสภาพภูมิอากาศ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงบทบาทที่ชัดเจนของธุรกิจ

นอกจากบาบาเยฟแล้ว อาเซอร์ไบจานยังได้แต่งตั้งนักการเมืองชาวอาเซอร์ไบจาน นีการ์ อาร์ปาดาราย เป็น High-Level Champion[28] ของการประชุม COP29 อาร์ปาดารายได้ให้คำมั่นว่าจะเน้นไปที่ภาคเอกชน โดยกล่าวว่าผู้เล่นที่ไม่ใช่รัฐทั้งหมดมีบทบาทในการผลักดันการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศ และจะมีการจัดฟอรั่มธุรกิจในการประชุม COP29 เพื่อให้ข้อเสนอของภาคเอกชนได้รับการพิจารณา[29],[30] เธอยังได้ย้ำถึงความมุ่งมั่นของเธอในการเสริมสร้างบทบาทของภาคเอกชน โดยเฉพาะวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) และการเป็นตัวแทนที่เป็นธรรมของธุรกิจทั้งหมด ในการประชุมสภาพภูมิอากาศที่เมืองบอนน์เมื่อเดือนมิถุนายน

การที่ High-Level Champion มีส่วนร่วมกับผู้เล่นที่ไม่ใช่รัฐอื่นๆ เช่น ภาคประชาสังคม ก็จะถูกจับตามองอย่างใกล้ชิดเช่นกัน องค์กรพัฒนาเอกชนสามารถเข้าร่วมเป็นผู้สังเกตการณ์ในการเจรจาและมีบทบาทในการตรวจสอบความรับผิดชอบของประเทศต่างๆ รวมถึงการผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงนโยบาย การสร้างความตระหนักรู้ และการดำเนินโครงการที่ยั่งยืน นอกจากความกังวลเกี่ยวกับความเชื่อมโยงกับอุตสาหกรรมน้ำมันและก๊าซแล้ว ยังมีความกังวลเกี่ยวกับวิธีที่อาเซอร์ไบจานจะปฏิบัติต่อภาคประชาสังคมและสื่อด้วย โดยมีรายงานว่าในช่วงก่อนการประชุม COP29 มีการปราบปรามเกิดขึ้นภายในประเทศ[31]

ประเด็นสำคัญที่ต้องจัดการใน COP29

มีหลายหัวข้อที่เกิดขึ้นเป็นลำดับความสำคัญสูงสุดสำหรับ COP29 ได้แก่:

• เป้าหมายเชิงปริมาณที่เกี่ยวกับการเงินเพื่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศร่วมกันใหม่ (New Collective Quantified Goal: NCQG) ที่มีความเข้มแข็ง ซึ่งตอบสนองต่อความต้องการของประเทศกำลังพัฒนา

• ผลักดันการปรับปรุง NDCs ที่มีความทะเยอทะยาน น่าเชื่อถือ และสามารถดำเนินการได้

• การกำหนดรายละเอียดที่ชัดเจนของเป้าหมายโลกว่าด้วยการปรับตัว

• การแก้ไขปัญหาของมาตรา 6 เกี่ยวกับตลาดคาร์บอน

End Note :

[15] Global Stocktake reports highlight urgent need for accelerated action to reach climate goals | United Nations

[16] The UAE Consensus

[17] https://www.cop28.com/en/news/2024/02/COP28-launches-The-COP-Presidencies-Troika

[18] Eg https://www.context.news/net-zero/backlash-as-uae-oil-boss-picked-to-lead-cop28-climate-summit

[19] Eg https://www.politico.com/news/2023/12/07/azerbaijan-bid-to-host-cop29-00130712

[20] Azerbaijan - Market Overview (trade.gov)

[21] https://www.politico.eu/article/azerbaijan-president-ilham-aliyev-cop29-climate-change-gas/

[22] https://www.globalwitness.org/en/press-releases/cop29-host-country-priming-pumps-huge-hike-gas-production/

[23] Oil industry veteran to lead next round of Cop climate change summit | Climate crisis | The Guardian

[24] Newly elected leaders to be held to same climate obligations, says Cop29 chief | Cop29 | The Guardian

[25] https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/mar/12/cop29-bridges-diverging-north-and-south-15c-in-reach

[26] https://unfccc.int/topics/adaptation-and-resilience/workstreams/national-adaptation-plans

[27] COP29: Babayev says 1.5C goal will be 'guiding compass' for Baku Summit | BusinessGreen News

[28] The High- Level Champion connects the work of governments with the many voluntary and collaborative actions taken by cities, regions, businesses and investors. Nations decided to appoint two High Level Champions. They have a mandate to enhance ambition and strengthen the engagement of non-State actors in supporting Parties, working with the Marrakech Partnership, to deliver the goals of the Paris Agreement. https://climatechampions.unfccc.int/un-climate-change-high-level-champions/

[29] 'Advance inclusiveness': COP29 Climate Champion Nigar Arpadarai sets out priorities for Baku talks | BusinessGreen News

[30] Nigar Arpadarai: Attracting business to COP29 among priority tasks | Report.az

[31] https://www.euractiv.com/section/azerbaijan/news/azerbaijans-civil-society-crackdown-intensifies-ahead-of-cop29/